Deprem çocuklara nasıl anlatılmalı?

KONYA (İGFA) – KTO Karatay Üniversitesi Sıhhat Bilimleri Yüksekokulu Çocuk Gelişimi Kısım Lideri Doç. Dr. Hatice Yalçın; zelzelesi yaşayan ya da en sevdiği insanların zelzele bölgesinde sıkıntı durumda olduğunu öğrenen bir çocukta itimat hissinin ziyan göreceğini belirtti.

Özellikle küçük yaştaki çocukların şimdi zelzelesi kavrayamadıkları için etraflarındaki yetişkinlerin reaksiyonlarını izleyip taklit edeceklerini hatırlatan Yalçın; “Çocuklar, etrafta çok gerginlik ve ağır dertli yansılar görürse ya da sarsıntı nedeniyle anne-baba karamsar bir hale bürünürse, zelzeleden daha fazla etkilenirler. Çocuklar anne babalarının vücut lisanını çok düzgün okurlar; şayet onlar sakin ve tahlil odaklı davranıyorlarsa çocuk sarsıntı dehşetleriyle daha kolay baş edebilir” tabirlerini kullandı.

ÇOCUKLARA SARSINTI İLE İLGİLİ NELER SÖYLENEBİLİR?

Yalçın “Çocuğun göz hizasına inerek, elleri tutularak yahut sırtı sıvazlanarak ‘senin yanındayız, birlikteyiz, yanımızda güvendesin, seni seviyoruz, sarsıntısı yaşayan yakınlarımız için elimizden geleni yapacağız’ üzere cümleler söylenmelidir. Ayrıyeten ‘haklısın, hepimiz çok korktuk fakat biz inançtayız ve zelzele bölgesindeki tanıdıklarımız da inançta olacaklar, tüm tedbirler alınıyor’ demek, çocukta itimat hissini pekiştirecektir” dedi.

Deprem sonrasında çocuğun, en çok birlikte oynadığı şahısların vücut lisanının ve samimi sevincinin de farkına vardığını, çocuk kaç yaşında olursa olsun sarsıntıdan sonra farkındalığının ve dikkatinin arttığını hatırlatan Yalçın; “Eğer çocuk isterse fotoğraf çizmesi ve zelzeleyle ilgili hislerini yazması istenebilir” teklifinde bulundu.

Depremden sonraki birinci birkaç hafta çocukların gelecekle ilgili ağır korkular yaşayacağını da vurgulayan KTO Karatay Üniversitesi Sıhhat Bilimleri Yüksekokulu Çocuk Gelişimi Kısım Lideri Doç. Dr. Hatice Yalçın; “Deprem sonrasında yakın toplumsal etrafının ilgisi çocuğu rahatlatır. Fakat kimi korku belirtileri daima devam edebileceğinden, belli aralıklarla çocuğun desteklenmeye devam edilmesioldukça kıymetlidir. Hislerini anlatmasını sağlamak, çocuk için rahatlatıcı olacaktır. Sarsıntı üzere bir afetten sonra küçük çocuklar daima soru sorarlar. Aslında bu yaşadıkları kayıplara mana verme eforu ve bir nevi baş çalışmasıdır. Her sorusuna yanıt verilmeli, karşılık bilinmiyorsa öğrenip ona anlatılacağı söylenmelidir. Geçiştirilmemelidir” diye konuştu.

DEPREM İLE İLGİLİ ÇOCUĞA NELER ASLA SÖYLENMEMELİDİR?

Yalçın, çocuğa inanç veren bir tavır sergilemenin çocuğun yaşayabileceği olumsuz hisleri ortadan kaldıracağını belirterek; “Deprem nedeniyle esasen ağır korku yaşayan çocuğa ‘İnsanlar makus olduğu için sarsıntıyla cezalandırılıyor’ yahut ‘Dünyanın sonu geldi’ üzere tasaları artıran cümleler söylenmemelidir. Bu durumda çocuk kendisinin de makûs bir davranış yaptığında cezalandırılacağına dair ağır inanç yaşar. Tıpkı formda ‘Bak işte, burada da sarsıntı olabilir, biz ölebiliriz, söylediklerimi yap, bizi üzme’ diye konuşulmamalıdır. Çocuğu gereksiz yere kaygılandıran bu tavır, çocuğun endişelerini artırır ve yetişkinlik devrine kadar devam eden takıntılara yol açar. Çocuğun özyeterliliğini azaltacağından ötürü, ‘Şunu hissedeceksin, şunu yap’ formunda ne yapacağını söyleyen emrivaki cümleler söylenmemelidir” dedi.

Yalçın, zelzele öncesindeki evvelce var olan ömür nizamı nasıl ise uyku saati ve rutinleri, yemek alışkanlıkları üzere sarsıntı sonrasında misal bir tertibin oluşturulması gerektiğini belirterek, sarsıntıyla ilgili uzmanların yapabileceği takviye konusunun da es geçilmemesi gerektiğini söyledi.