Depremzedelere psikolojik ilk yardım

MERSİN (İGFA) – Mersin Büyükşehir Belediyesi Toplumsal Hizmetler Dairesi Başkanlığı’nda psikolog olarak vazife yapan Hasret Özkan, zelzele bölgesinde olanların, zelzele sonrası yaşanan gelişmeleri televizyon ve toplumsal medyadan takip edenlerin yaşadığı ruhsal travma sürecinde yapılabilecekler konusunda tekliflerde bulundu.

Deprem bölgesinden Mersin’e gelenlere ruhsal takviye sağladıklarını söz eden Özkan, “Mersin Büyükşehir Belediyesi’nin, zelzele bölgesinden gelen vatandaşlarımız için açtığı barınma yerlerinden birisi Erkek Öğrenci Yurdumuz. Burada 36’sı 18 yaş altı olmak üzere, toplamda 141 depremzedemiz bulunmakta. Bu vatandaşlarımızın barınma, beslenme ve paklık gereksinimlerini karşılamalarına yardımcı olurken, tıpkı vakitte tabiplerimiz nizamlı olarak sıhhat denetimlerini de yapıyorlar” dedi.

“Psikolojik birinci yardımlarda bulunuyoruz”

Deprem bölgesinden gelenler için ruhsal ilkyardımda bulunduklarını da söz eden Özkan, “Depremin tesirlerini bir nebze de olsa hafifletebilmek için, bizler ruhsal birinci yardımlarda bulunuyoruz. Psikoterapi yapamıyoruz, zira bunun için uygun ortam ve şartların oluşması gerekiyor. Lakin ruhsal ilkyardım, zati şu evrede yapılabilecek en gerçek yöntem” ifadelerini kullandı.

“Çocukların zelzelenin tesirlerini atlatabilmeleri için oyun oynamaları gerekiyor”

Özkan, sarsıntısı yaşayan yetişkinlere ve çocuklara nasıl yaklaşılması gerektiğini anlatarak, “Yetişkin bireylerimizi bilhassa empatik bir biçimde dinlemek, onları yargılamamak ya da abartılı telkinlerden kaçınmak çok kıymetli. Çocuklarımız için de burada hayat alanı oluşturmaya çalışıyoruz. Zira bir süre burada konuğumuz olacaklar ve onlar için oyun odası hazırladık. Çocukların, sarsıntının tesirlerini atlatabilmeleri için oyun oynamaları gerekiyor. Bilhassa legolarla oynayabilirler, bol bol oyun oynamalarına müsaade ediyoruz” diye konuştu.

Ailelerin çocuklara karşı tavrının da değerli olduğunu vurgulayan Özkan, “Bu manada ailelerimizi de bilgilendiriyoruz. Anne babalarımız çocuklarımızla temas halinde olmalı, onlara sarılmalı, inançta olduklarını, kendilerinin yanlarında olduklarını hissettirmeleri gerekiyor. Bu formda çalışmalar yapıyoruz” dedi.

“Duyguları bastırmak ileride çok daha büyük meselelere yol açabilir”

İnsanların hislerini bastırmaması, olduğu üzere yaşaması gerektiğine dikkat çeken Özkan, “Şu kademede çok uyarılmışlık mevcut olduğu için, aslında hepimiz zelzeleyle alakalı tedirginlik içindeyiz ve korkuyoruz. Biz bunlara travma sonrası gerilim belirtileri diyoruz. 4-5 hafta kadar ya da çok daha uzun bir süre bunların yaşanması çok muhtemel. ‘Ben bu hisleri atlatamayacak mıyım, daima bu türlü mi geçecek’ biçiminde panik içerisinde olmasınlar. İnsanların olabildiğince, hislerini yaşamalarına müsaade vermeleri gerekiyor. Bunlar olağandışı bir durum karşısında verilen olağan reaksiyonlar aslında. O yüzden hislerimizin akması gerekiyor. Kendimize müsaade etmemiz gerekiyor. Zira hislerimizi bastırmak, ileride çok daha büyük sıkıntılara yol açabilir” diye konuştu.

“Çocukların zelzeleyle ilgili sorularını geçiştirmemeliyiz”

Çocuklarda, yaş kümelerine nazaran sarsıntının uygun bir lisanla ve somut olarak anlatılması gerektiğinin kıymetine vurgu yapan Özkan, “Özellikle çok küçük yaş kümeleri zati durumu anlayamayacağı için, onlara sevgimizi hissettirmemiz ve olağan rutinlerimize devam etmemiz kâfi olacaktır. Lakin biraz daha büyük yaş kümelerine, örneğin 4-5 yaş kümesine sarsıntısı biraz daha somut olarak, birtakım gereçler kullanarak anlatmamız gerekiyor. Bu kümelerden daha büyük yaşta olanlar da zati zelzelenin şuurunda oldukları için, telkinlerden kaçınalım lakin olabildiğince onları da rutinlerine döndürmeye çalışalım. Sordukları soruları geçiştirmeyerek ya da ‘geçti, bitti’ demeyerek aktarmaya çalışalım” dedi.

“Abartılı telkinlerde bulunmaktan kaçınmalıyız”

Depremzedelerle empati kurulmasının değerli olduğunu aktaran Özkan, birtakım cümlelerin kurulmaması gerektiğini belirtti. Özkan, “İnsanlarımız bir depremzede ile karşılaştıklarında, onlara ; ‘bu senin kaderinmiş, ya da çok şükür sen yaşıyorsun, şu anda buradasın, her şey çok hoş olacak, toparlanacağız’ üzere telaffuzlarda bulunmamaları gerekiyor. Bunların tam aksine onları anlamaya çalışmak, yalnızca dinlemek ya da ‘senin için ne yapabilirim?’ üzere sorular sormak, kendilerini aktarmalarını sağlayacaktır. Abartılı telkinlerde bulunmaktan kaçınmalıyız” dedi.

Deprem bölgesinde olmayan, fakat sarsıntıdan etkilenen vatandaşların da rutinlerine dönmeye çalışmaları gerektiğini vurgulayan Özkan, “Bizler depremzede değiliz, lakin travmayı ikincil olarak yaşayan gruptayız. Konutumuzda kendimizi makûs hissedebiliriz. Bunlar ikincil travmanın belirtileri. Ama beslenmemiz gerekiyor, uykumuzu alabilmemiz gerekiyor. Rutinimize dönebilmemiz gerekiyor ki, karşımızdaki şahsa de uygun gidebilelim. Bir biçimde hayatımızı devam ettirmek durumundayız” ifadelerini kullandı.