“Geleceği Aydınlatmak: Cumhuriyet’in Birinci Yıllarında Yökseköğretimin Tekrar İnşası, 1923–1946” Standı Devam Ediyor

Koç Üniversitesi’nin Cumhuriyet’in 100. yılı kapsamında gerçekleştirdiği “Geleceği Aydınlatmak: Cumhuriyet’in Birinci Yıllarında Yükseköğretimin Yine İnşası, 1923–1946” isimli standı devam ediyor. Türkiye’nin geleceğini şekillendiren kritik bir periyotta yükseköğretim alanındaki gelişmeleri mercek altına alan stant, farklı arşivlerden değerli evrak ve görselleri izleyiciyle buluşturuyor. 

Koç Üniversitesi Suna Kıraç Kütüphanesi takımının hazırladığı “Geleceği Aydınlatmak”: Cumhuriyet’in Birinci Yıllarında Yükseköğretimin Tekrar İnşası, 1923–1946” sergisi, 28 Mayıs 2023’e kadar Koç Üniversitesi Anadolu Medeniyetleri Araştırma Merkezi ANAMED’de ziyaret edilebilecek. Eğitim anlayışımızın temellerini atan en kıymetli gelişmeleri bahis edinen stant, Koç Üniversitesi Kütüphanesi’nin arşivleri başta olmak üzere farklı arşivlerden doküman ve görselleri izleyiciyle buluşturuyor. Stant ayrıyeten Cumhuriyet’in birinci yıllarında genç Türkiye’nin geleceğini inşa etmek için atılan adımları inceliyor. 

Pek çok alanda olduğu üzere yükseköğretim alanında da süratle hayata geçirilen yenilikler, fırsat eşitliğinin sağlanması için atılan çağın ötesinde adımlar, bu yeni anlayışın yerleşmesi ve yetişmiş insan gücü oluşturulabilmesi için yapılan yatırımlar bakımından Cumhuriyet’in birinci yılları, günümüzü de şekillendiren kritik bir periyoda işaret ediyor. 

Koç Üniversitesi’nin Cumhuriyet’in 100. yıl kutlamaları kapsamında gerçekleştirilen “Geleceği Aydınlatmak” standı, Türkiye tarihi alanında çalışan Dr. Burak Başaranlar’ın kaleme aldığı metinleri, periyoda tanıklık eden doküman ve görsellerle bir ortaya getiriyor.

Yükseköğretimde Eşitlik, Yine Düzenlenen ve Cumhuriyet’le Büyüyen Kurumlar, Einstein’dan Atatürk’e Mektup

“Geleceği Aydınlatmak” standı, yapısal sorunlara karşın Cumhuriyet’in yükseköğretim alanında açtığı ve yine düzenlediği kurumları, Almanya’dan gelen bilim insanlarını ve Cumhuriyet’in birinci neslini bahis ediniyor. 

Serginin odağını, eğitim altyapısı geliştirilmeye muhtaç, savaş yorgunu bir toplumu miras alan Cumhuriyet’in yükseköğretim alanındaki toplumsal atılımları oluşturuyor. Bu kapsamda 1908’de Meşrutiyet’in ilan edilmesini takiben ivme kazanan bayan hareketinin eğitim öğretimde sağladığı kazanımlara da değiniliyor. Stantta fırsat eşitliği ve laiklik temelinde atılan bu adımların eğitim kurumlarının hukuk, sanat, ziraat ve beşeri bilimler alanlarındaki faaliyetlerine ve demokratikleşme sürecine sağladığı katkı inceleniyor. Bu süreçte şahsî çabaların kıymetini de göz arkası etmeyen “Geleceği Aydınlatmak”, Cumhuriyet periyodu bayan hareketinde sesini yükselten birinci isimleri de anıyor. Stantta bayan hareketinde öne çıkan isimlere, bu kurumların yetiştirdiği birinci öğrencilere ve verdikleri birinci bayan mezunlara da değiniliyor. 

Öğretim Birliği Yasası’nın kabul edildiği bu yılların kıymetini evraklarla aktaran stant, fırsat eşitliği, üniversite özerkliği, bilimsel yaklaşım üzere, eğitim anlayışımızın temelini atan kavramları ele alıyor. Cumhuriyet takımlarının sırf var olan kurumları çağın gereksinimine karşılık verecek biçimde düzenlemekle kalmayıp pek çok yeni fakülte ve araştırma enstitüsünün açılmasına öncülük ettiği yıllarda müzisyen, öğretmen, hukukçu ve akademisyen yetiştirmek üzere kurulan ve bugünlerin inşasında tesirli olan yapıların üzerinde duruyor. “Geleceği Aydınlatmak” standı, Osmanlı İmparatorluğu’ndan miras tek üniversite olan İstanbul Darülfünun’un kapatılarak yerine İstanbul Üniversitesi’nin açılması, Sanayi-i Nefise Mektebi’nin Hoş Sanatlar Akademisi olarak yine düzenlenmesi üzere örneklerin yanı sıra yeniden bu yıllarda temeli atılıp bugün Ankara’da varlığını sürdüren esaslı yükseköğretim kurumlarını da inceliyor. 

Sergiye mevzu olan bu yıllar birebir vakitte dünyanın içinden geçtiği kritik bir devri de kapsıyor. Almanya’daki siyasi iklimden ötürü ülkelerini terk eden bilim insanlarının Türkiye’nin de içinde bulunduğu ülkelere sığındığı bu yıllar, bilimin en karanlık periyotlarda dahi hudut tanımadığını gösteriyor. “Geleceği Aydınlatmak” standı, genç Türkiye’nin kapılarının çok kıymetli bilim beşerlerine açıldığı bu değerli periyoda şahitlik eden kilit bir belgeyi, Albert Einstein’ın Atatürk’e mektubunun bir kopyasını da izleyicilerle buluşturuyor. 

Geleceği Aydınlatmak: Cumhuriyet’in Birinci Yıllarında Yükseköğretimin Tekrar İnşası, 1923–1946

28 Mayıs 2023’e kadar

ANAMED Galerisi

Sergi İçerik Takımı: Tuba Akbaytürk Çanak, Burak Başaranlar, İrem Ünal, Nathalie Defne Gier 

Sergi tasarımı: Naz Uğurlu

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı