Protestolar Netanyahu’nun elini zayıflatacaktır

Netanyahu’nun saldırgan ve genişlemeci dış siyasetinin her vakit İsrail Yüksek Mahkemesi’nin önünde mani olarak durduğunu belirten uzmanlar, öte yandan vatandaşların haftalarca süren protestolarıyla ve muhalefetiyle karşılaşan başbakanın milletlerarası seviyede de elinin zayıflayacağını tabir ediyor.

Ülke içi siyasi gelişmelerin dış siyaset önceliklerinden hiçbirini etkilemeyeceğini kaydeden Dr. Öğr. Üyesi Hamoon Khelghat Doost, iki yıl kadar evvel İbrahim Antlaşması’yla bağlantıları Basra Körfezi ülkeleri ile bir dönüm noktasına varan İsrail’in Suudi Arabistan ile barış yapmasının da kolaylaştığına ve Çin’in arabulucuk rolününün kıymetine dikkat çekiyor. 

Üsküdar Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Siyaset Bilimi ve Milletlerarası Bağlar İngilizce Kısmı Dr. Öğr. Üyesi Hamoon Khelghat Doost, yargı ıslahatı teşebbüsü sonrasında İsrail’de meydana gelen olayları ve Başbakan Netanyahu’nun bakış açısını kıymetlendirdi.

Aharon Barak’ın ıslahatları yargı bağımsızlığını artırdı

1990’lardan bu yana yargı gücünün İsrail’i yöneten öteki kurumların gücüne kıyasla istikrarlı ve büyük ölçüde arttığını belirten Dr. Öğr. Üyesi Hamoon Khelghat Doost, “Yargının gücünün ve tesirinin bu seviyede artması ise İsrail’de yazılı bir anayasanın olmaması nedeniyle ülkede uygar hakların ve insan haklarının uygulanmasının tek garantisinin yargı bağımsızlığı olacağını savunan Aharon Barak’ın yargı ihtilaliydi. Bu nedenle hükümet yahut öteki rastgele bir devlet kurumu tarafından verilen hiçbir kıymetli karar, mahkemelerin yetkisi dışına çıkmıyordu. Aharon Barak’ın bahsini ettiğimiz bu bir dizi ıslahatı, sırf yargı bağımsızlığını ve Arap kökenli vatandaşlar da dahil olmak üzere azınlıkların haklarına dayanağı artırmakla kalmamıştı, tıpkı vakitte İsrail Yüksek Mahkemesi’ne İsrail Silahlı Kuvvetleri tarafından alınan tüm kararları ve aksiyonları izleme yetkisini de vermişti.” dedi.

Netanyahu’nun siyaseti mahzur teşkil ediyor

Netanyahu’nun saldırgan ve genişlemeci dış siyasetinin her vakit İsrail Yüksek Mahkemesi’nin önünde mani olarak durduğu başlıca ögelerden biri olduğunu tabir eden Dr. Öğr. Üyesi Hamoon Khelghat Doost, “Bu nedenle Başbakan Netanyahu, İsrail hukuk sistemini zayıflatmak suretiyle Batı Şeria ve Ortadoğu’daki militarist ve saldırgan siyasetini daha da güçlendirmeye çalışıyor. Netanyahu’nun çok Ortodoks ve çok sağcı kümelerden oluşan koalisyon hükümeti, Batı Şeria’daki yerleşim ünitelerini genişletme, Ortodoks Musevilerin laik toplum üzerindeki tesirini artırma ve hatta İran da dahil olmak üzere İsrail’e yönelik dış tehditleri askeri güç kullanarak ortadan kaldırma kelamını bile verdi. Yüksek Mahkeme’nin mevcut gücü, onun maceracı dış siyasetinin önünde katiyen çok büyük bir manidir.” diye konuştu.

Ülkedeki siyasi gelişmeler dış siyaset önceliklerini etkilemeyecektir

Ülke içi siyasi gelişmelerin dış siyaset önceliklerinden hiçbirini etkilemeyeceğini kaydeden Khelghat Doost, “Buna rağmen İsrail’in rakiplerine ve düşmanlarına karşı siyasi maksatlarına ulaşmak için seçtiği taktiklerin iç siyasi atmosferden etkilenmeyeceğine inanmak epey güç. İran’ın nükleer programı ile halâ Batı’nın tercih ettiği tahlil olan JCPOA’ya etkin olarak karşı çıkmak yahut İran’ın nükleer programını sabote etmek üzere aksiyonlarda bulunmak, kamuoyunda muhakkak bir seviyede meşruiyet sağlamadan mümkün olamayacaktır.” sözlerini kullandı.

Protestolar Netanyahu’nun elini zayıflatacaktır

Dr. Öğr. Üyesi Hamoon Khelghat Doost, ‘Benjamin Netanyahu’nun hareketlerinin, toplumun ve siyasetin; yargı bağımsızlığı üzere kabul edilmiş ve en hayati prensiplerin ihlal edildiği muhafazakâr dini pahalarla karıştırılmış radikal bir milliyetçiliğe yönelmesi, İsrail’in milletlerarası imajını değerli ölçüde zedeliyor’ dedi ve kelamlarını şöyle sürdürdü: 

“Ayrıca vatandaşların haftalarca süren protestolarıyla ve muhalefetiyle karşılaşan başbakanın memleketler arası seviyede de eli zayıflayacaktır. Bilhassa de yönetişim ve toplumsal özgürlüklerle ilgili fikirleri birçok Batı ülkesinde kabul edilmeyen aşırılık yanlısı güçlerle Netanyahu’nun ittifak halinde olması, onu dış siyaset maksatlarına ulaşmak için gerekli olan diplomatik vasıtalardan mahrum bırakacaktır. Tüm bunlar, İsrail’in İran’ı tecrit etme stratejisinin son haftalarda büyük bir zorlukla karşı karşıya kaldığı bir vakitte gerçekleşiyor. Bu devirde İran ile Suudi Arabistan ortasındaki diplomatik bağlantıların tekrar başlaması ve İran’ın Basra Körfezi bölgesindeki tansiyonu büyük ölçüde azaltma olasılıkları arttı.”

İbrahim Muahedesi barışı kolaylaştırabilir

İki yıl kadar evvel İbrahim Antlaşması’yla münasebetleri Basra Körfezi ülkeleri ile bir dönüm noktasına varan İsrail’in şimdilerde İran, Suudi Arabistan, Katar ve BAE’nin dahil olduğu bölgede birçok aktörün yeni bir güç istikrarı kurmaya çalıştığı yeni bir siyasi yapıyla karşı karşıya kaldığına dikkat çeken Khelghat Doost, “Suudi Arabistan’ın İbrahim muahedesinin bir modülü olmadığı biliniyor. Fakat Riyad idaresinin bölgede Bahreyn üzere birtakım ülkeler üzerinde her vakit çok fazla tesire sahip olduğunu söylemek mümkün. Bu gücün Ortadoğu ülkelerinin münasebetlerini giderek daha fazla etkilediği görülüyor. İran ve Suudi Arabistan ortasındaki diplomatik bağların tekrar başlaması Ortadoğu’da büyük ehemmiyete sahip. İbrahim Mutabakatı üzere bir muahede, hem İsrail’in Arap ülkeleriyle barış uğraşlarını hem de bir bütün olarak bölgeyi etkileyebilir. Elbette ki bu, İsrail ile Suudi Arabistan ortasındaki bağların daha da berbata gideceği manasına gelmez, lakin Suudi Arabistan’ın İsrail ile barış yapmasını kolaylaştırabilir.” diye konuştu.

Çin’in arabulucu rolü büyük kıymet taşıyor

Dr. Öğr. Üyesi Hamoon Khelghat Doost, son olarak Çin’in İran ile Suudi Arabistan ortasındaki arabulucu rolüne de dikkat etmek gerektiğini söyledi ve kelamlarını şöyle tamamladı: 

“Amerika Birleşik Devletleri, odağını Asya’ya kaydırırken, Çin Orta Doğu’daki tesirini artırmanın yollarını arıyor. Ayrıyeten Çin, İran ve Suudi Arabistan ile yakın bağlar kurdu ve iki ülke ortasındaki arabuluculuk uğraşlarına ve müzakerelere katkıda bulundu. Çin’in bölgede artan tesirinin İsrail ve Suudi Arabistan ile ilgileri üzerinde de kıymetli tesirleri olabilir. Suudi Arabistan, ABD’nin her vakit yakın bir müttefiki olmuş olsa da son yıllarda ABD’ye olan bağımlılığını azaltmak için öteki ülkelerle bağlantılarını genişletmeye çalışıyor. Bu bağlamda Suudi Arabistan’ın Çin’e yaklaşarak ABD üzerinde daha fazla güç kazanma talihini artırmaya çabaladığı görülüyor. Bu türlü bir durumda, İsrail’in milletlerarası sahnede gereksinimi olan son şey, yolsuzluktan karar giymiş, demokratik kıymetlerle ortası güzel olmayan çok sağcı kümelerle bilinmeyen mutabakat yapmak suretiyle özgür bir toplumun temellerini baltalamakla suçlanan bir başbakandır.”

Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı