Sulak Alanları Onarma Zamanı

2 Şubat, Dünya Sulak Alanlar Günü. Türkiye’de 26 yıldır kutlanan bu günde,  Change.org/SulakAlanlar adresinde sulak alanların muhafazasına yönelik kampanyalar yürüten bireyler ve kurumlar, Türkiye’deki kuraklık tehlikesine ve sulak alan kaybına dikkat çekti. Sulak alan kampanyalarına bugüne kadar yaklaşık 500 bin imza atıldı.

Tüm dünyada sulak alanların değeri ve korunmasına yönelik bir farkındalık yaratmak gayesiyle her yıl 2 Şubat’ta kutlanan “Dünya Sulak Alanlar Günü”nün bu yılki ana iletisi: “Sulak Alanları Onarma Zamanı”. 1997’den bu yana kutlanan Dünya Sulak Alanlar Günü’nde bilim insanları son 50 yılda tüm dünyadaki sulak alanların en az %35’ini kaybettiğimizin altını çiziyor.

Türkiye, sulak alanların korunmasını amaçlayan memleketler arası bir mukavele olan Ramsar Sözleşmesi’ne 1994 yılında imza attı ve Akyatan Gölü,   Burdur Gölü, Gediz Deltası, Göksu Deltası, Kızılırmak Deltası, Kızören Obruğu, Kuyucuk Gölü, Manyas (Kuş) Gölü, Meke Maarı, Nemrut Gölü, Seyfe Gölü, Sultansazlığı, Uluabat Gölü, Yumurtalık Lagünü’nü Ramsar Alanı olarak tescil ederek ulusal sonları içindeki bu sulak alanları muhafazayı ve akıllı kullanımını sağlamayı milletlerarası seviyede taahhüt etti. Ancak uzmanlar Türkiye’de son 60 yılda 260’tan fazla gölün, derenin, sulak alanın fonksiyonsuz hale geldiğini ya da kuruduğunu, ayrıca 2023 yılı Ocak ayı itibariyle sulak alanlarımızdaki su kayıplarının ortalamasının %75’in üzerinde olduğunu belirtiyor.

“Sulak Alanlar, İçme-Kullanma Suyunun ve Nemin Kaynağı, İklimin Düzenleyicisi ve Sigortasıdır”

T.T.K.D. Bilim Danışmanı Hidrobiyolog Dr. Erol KESİCİ, sulak alanlarına değerine dair şu açıklamada bulundu: “Sulak alanlar, bulundukları ortamda bir sünger üzere suyu emerek toplama özellikleri, yer altı suyunu beslemeleri ve yüzey akışa geçen suyun suratını azaltma özellikleri ile sel taşkınlarını önemli ölçüde azaltırlar. Yeniden baraj ve gölet üzere yapay sulak alanlar afet riskini azaltmanın yanı sıra bilhassa kış aylarında olmak üzere su kuşları için değerli bir beslenme, konaklama ve üreme alanlarıdır. Yağmur ormanlarından sonra biyolojik olarak en üretken ekosistemler olan sulak alanlar, gerek ekolojik istikrarın sağlanmasında, gerekse biyolojik çeşitliliğin korunmasında büyük değer taşımalarının yanı sıra yöre ve ülke iktisadına çok büyük katkıları olan ekosistemlerdir. Eşine az rastlanır yahut sıra dışı biyo-coğrafi bölgedeki sulak alanlara ilişkin enderlik ve tipiklik bakımından özgül bir örnek oluşturması ve kayda kıymet ölçüde az rastlanan, yalnızca oraya mahsus endemik ve ömürleri tehlikeye düşen yahut tehlike altında olan bitki-hayvan çeşitlerinin ortamı olmasının yanı sıra canlı toplulukları bakımından özgül bir pahaya sahipse, milletlerarası sulak alan kabul edilmektedir. Sulak alanlar, içme-kullanma suyunun, nemin kaynağı, iklimin düzenleyicisi ve sigortasıdır.”

Türkiye’de kuraklıkla ilgili afet idare planı yapılsın talebiyle imza kampanyası yürüten Can Suyumuz Ekibi, “Bugün 2 Şubat Dünya Sulak Alanlar Günü. Pekala sulak alanlarımız ne kadar önemsiyor ve koruyoruz? Ülkemiz kuraklığın tesirinin çokça görüldüğü ve her geçen gün bu tesirin altına girdiği bir ülke. Sulak alanlarımız, pak su alanlarımız, göllerimiz kuraklık tehdidiyle karşı karşıya. Ülkemizin Karadeniz bölgesinde bu gaye doğrultusunda change.org/kuraklikalarmi adresinde bir imza kampanyası başlattık. Bölgemiz sulak bir alan olarak görülse de yaşanan iklim değişikliği nedeniyle kuraklık riski burada da mevcut. Biz de bu şuuru oluşturmak emeliyle Can Suyumuz grubu olarak Türkiye’de kuraklığa kırmızı alarm veriyoruz. Bu emel doğrultusunda da isteğimiz kuraklık ile ilgili afet planı oluşturulması. Bu afet planı sayesinde kuraklığın tesirleri azaltılarak sulak alanlarımız korunacaktır,” açıklamasında bulundu.

Van Çevder Başkanı Ali Kalçık ise Van’da ormanların yetersizliği nedeniyle kişi başına düşen yeşil alanların bir metrenin altında olduğuna dikkat çekerek, “Van Gölü havzası üzere çok kıymetli sulak alanların olması tabiatın bize büyük armağanıdır. Hem oksijen deposu, hem binlerce canlının hayat ve üreme alanı ve de en değerlisi doğal arıtmalardır. Yol üretimleri, dolgu imara açılmış, ziraî maksatla dönüştürülmüş alanlar… Bu üzere yanlış uygulamalar sonucu bu bedelimiz bitme noktasına geldi. Esasen sulaklar global ısınma kaynaklı büyük ölçüde kurudu. Bu yüzden Van Çevder olarak change.org/VanGoluKorunmali adresinde yürüttüğümüz kampanya ile Van Gölü’nün özel etraf muhafaza bölgesi ilan edilmesini ve iklim ahenk planı yapılmasını talep ediyoruz,” dedi.

Tuz Gölü’nü kurtarmak için hareket planı yapılmasını talep eden kampanyacı Deniz Yazıcı ise Dünya Sulak Alanlar Günü’nde: “Dünyamız şu anda üç boyutlu bir gezegensel kriz içerisinde: iklim değişikliği, biyoçeşitlilik kaybı ve kirlilik. Sulak alanları restore etmek ve korumak bu sıkıntıların hepsine birer tahlil sunuyor. Tabiat olağanüstüsü olan bu yapılar 10 santigrat dereceye kadar mahallî havayı soğutabiliyor, bir sürü farklı aileden canlıya konut sahipliği yapabiliyor ve doğal bir su filtreleme sistemi olarak çalışıyorlar! Günümüzde bir sürü sulak alan “ıslah” ediliyor, kurutuluyor ve yok ediliyor; sonucunda ırmaklarımız ve göllerimiz kirleniyor, tarım yerlerimiz kuruyor, bu yapılara bağlı yaşayan canlılar yavaş yavaş yok oluyor… Pekala bizim karımız ne? Eşmekaya Sazlığı ve Tuz Gölü’nden de görülebileceği üzere bizim yararımız kurak tarım alanları, harap olan ekmek tekneleri, yok olan ulusal değerler… Bizden ulu ve kadim sistemleri yok ediyoruz, yaratanın sessiz kullarına saldırıyoruz ve bize bahşedilmiş bu cenneti katlediyoruz. Ama insan güzellik ve hoşluk için de çalışabilir. Gelin bu Sulak Alanlar gününde tabiatla barışık bir hayatı hayal edelim ve bu yıl içerisinde sessiz kardeşlerimizin, tabiatın sesi olalım,” iletisini verdi.

Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı